دلایل خارش پوست: خشکی پوست، حساسیت فصلی، عفونت و کهیر پوستی

در مورد دلایل خارش پوست و روش‌های درمان این عارضه چه می‌دانید؟ خارش و بثورات پوست علائمی هستند که اغلب با هم بوجود می‌آیند. با این حال ممکن است گاهی بدون بثورات قابل مشاهده و یا تغییر روی رنگ پوست، دچار خارش شدید شوید. گاهی اوقات علت آن نگران‌کننده نیست و با یک پماد هم می‌توانید آن را در خانه درمان کنید. برای مثال وقتی دچار نیش حشرات یا حساسیت فصلی شوید، با یک پماد بتامتازون هم می‌توان آن را درمان کرد. در اینجا ما قصد داریم به طور کامل شما را با دلایل خارش پوست آشنا کنیم.

دلایل خارش پوست

به ندرت پیش می‌آید که دلیل خارش شدید پوست به مشکلاتی مثل اعصاب، کلیه‌ها، تیروئید و یا حتی کبد مرتبط باشد. در هر صورت بسته به علت بروز این عارضه، ممکن است در یک ناحیه یا در کل بدن اتفاق بیفتد. همچنین خارش ممکن است خفیف تا شدید باشد.

اگر برای مدت طولانی دچار خارش بی‌دلیل شدید، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود. در اینجا برخی از مهم‌ترین دلایل خارش پوست آورده شده است که عبارتند از:

خشکی  شدید پوست

یکی از ساده‌ترین و مهم‌ترین دلایل ابتلا به خارش پوست، خشکی آن است. وقتی پوست رطوبت خود را از دست می‌دهد، با خارش شما را از کمبود آب و رطوبت آگاه می‌کند. خشکی پوست بیشتر در فصل پاییز و زمستان اتفاق می افتد. در مناطقی که آب و هوای خشک دارند، ابتلا به خشکی پوست شایع‌تر است.

علاوه بر خارش پوست، یکی دیگر از علائم خشکی پوست پوسته پوسته شدن آن است. این بیماری بیشتر در افراد سالمند دیده می‌شود. برای رفع این علت خارش شدید پوست موارد زیر را انجام دهید:

• از صابون‌های حاوی مواد شیمیایی (مثل صابون گوگرد) استفاده نکنید. زیرا خشکی پوست را شدیدتر می‌کند. در عوض به سراغ صابون و محصولات فاقد مواد شیمیایی و ضد حساسیت پوستی بروید.
• همیشه از یک مرطوب‌کننده مناسب استفاده کنید. این محصول به خصوص در فصل زمستان از خشکی پوست تا حد زیادی پیشگیری می‌کند.
• زمان شستشوی لباس و ظروف از دستکش استفاده کنید. مواد شوینده حاوی مواد شیمیایی هستند که رطوبت و چربی پوست را از بین می‌برند.
• بعد از حمام یا شنا کردن از وازلین یا کرم‌های مرطوب‌کننده و آبرسان استفاده کنید.
• دوش گرفتن و استخر خود را بیشتر از 10 دقیقه طولانی نکنید. در عین حال از آب ولرم استفاده کنید. آب داغ خشکی پوست را تشدید می‌کند.
• از خاراندن پوست خشک خودداری کنید. زیرا به لایه رویین پوست آسیب می‌رساند و ممکن است باعث زخم و عفونت هم شود.

حساسیت به نیش حشرات

یکی دیگر از دلایل خارش پوست گزش حشرات کوچک است. همه ما نیش حشرات را برای یک بار هم که شده، در زندگی خود تجربه کرده‌ایم. گاهی خارش ناشی از گزش حشرات برای چند ثانیه یا حتی چند دقیقه است. اما وقتی طولانی شود، نشانه حساسیت به نیش حشرات است. در واقع حشرات بعد از نیش زدن یک سوراخ بسیار کوچک روی پوست ایجاد می‌کنند که با چشم قابل مشاهده نیست. در عین حال با نیش زدن میکروب‌هایی وارد پوست می‌شود که خارش را به دنبال دارد.

ساس، مگس، زنبور، پشه و شپش از جمله حشراتی هستند که گزش آن‌ها، باعث خارش پوست می‌شود. در واقع شما نیش حشرات را به چشم نمی‌بینید اما خارش را تجربه می‌کنید. در این شرایط توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید. خارش ناشی از نیش حشرات موضعی است و در یک یا چند نقطه خود را نشان می‌دهد. همچنین جای نیش هم به رنگ قرمز درمی‌آید و با خارش ممکن است تاول بزند.

در چنین شرایطی از خاراندن بیش از حد پوست خودداری کنید؛ زیرا خارش را شدیدتر می‌کند. همچنین از خوردن آنتی‌بیوتیک (مثل نئوسپورین) بدون نسخه پزشک خودداری کنید. زیرا ممکن است همین داروها هم باعث واکنش آلرژیک روی پوست شود.

ابتلا به کهیر پوستی

کهیر پوستی می‌تواند یکی دیگر از دلایل بروز این عارضه باشد که به صورت جوش‌های قرمز و کوچک روی پوست ظاهر شده و خارش شدیدی را به دنبال دارد. واکنش آلرژیکی بدن به یک دارو یا غذا باعث بروز کهیر می‌شود. اندازه تاول‌های ناشی از این عارضه در افراد یکسان نیست و حتی ممکن است به طور مکرر ظاهر و محو شوند.

گاهی کهیر پوستی بعد از چند روز به صورت خود به خود از بین می‌روند. اما طبق گفته پزشکان اگر جوش ناشی از کهیر بیش از شش هفته یا چند ماه طول بکشد، نشانه خوبی نیست و حتما باید به متخصص پوست مراجعه کنید. در چنین شرایطی ممکن است به کهیر مزمن مبتلا شده باشید که بسیار آزاردهنده است و حتی فعالیت‌های روزانه و خواب‌تان را هم مختل می‌کند.

مصرف برخی داروها مثل آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی باعث بروز چنین عارضه پوستی می‌شود. حتی خوردن برخی موادغذایی مثل مغزها، تخم مرغ، توت فرنگی و فرآورده‌های گندم هم می‌تواند باعث کهیر پوستی شود.

اگر به این عارضه مبتلا شدید و میزان خارش پوست شما از چند روز گذشت، حتما به پزشک مراجعه کنید.

ابتلا حساسیت فصلی

حساسیت فصلی در هر فردی ممکن است وجود داشته باشد و موضوع نگران‌کننده‌ای نیست. آلرژی فصلی علاوه بر خارش، علائم دیگری مثل سرفه، عطسه و خارش و قرمزی چشم را نیز به همراه دارد. اگر همه علائم را با هم دارید، خارش پوست شما حتما ناشی از حساسیت فصلی است؛ اما دلیل آن چیست؟

آلرژی پوست اغلب در فصل بهار اتفاق می‌افتد. با رویش گیاهان و گل‌ها و انتشار گرده آن‌ها در فضا حساسیت فصلی شروع می‌شود. تنفس در فضای سبز، جنگل و یا صحرا باعث نفوذ گرده گیاهان به سیستم تنفسی شده و از آنجا به خون راه پیدا می‌کند. خارش پوست ناشی از آلرژی با قرمزی همراه می شود. در نهایت همان قسمتی که می‌خارد، متورم می‌شود. فراموش نکنید که بثورات پوستی آلرژیک با کهیر یکی نیست.

اگر میزان آلرژی فصلی شما زیاد باشد، باعث درماتیت آتوپیک (اگزمای پوستی) هم می‌شود. این عارضه با لکه‌های پوسته پوسته، برآمده و خشک روی پوست خود را نشان می‌دهد. حتی اگر شدت آن زیاد شود، ترک خوردن، تاول زدن و تراوش خون را هم به دنبال دارد. درماتیت آتوپیک بسیار دردناک است و اگر به چنین عارضه‌ای مبتلا شوید خیلی فوری باید به پزشک مراجعه کنید.

خارش پوست به دلیل حساسیت فصلی اغلب در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود. برخی از افراد برای درمان این عارضه به سراغ درمان‌های خودسرانه (مثل تزریق دگزامتازون) می‌روند که اصلا آن را توصیه نمی‌کنیم. برای درمان حساسیت فصلی در ابتدای شروع فصل حساسیت‌زا حتما به پزشک مراجعه کنید.

دلایل خارش پوست و عارضه مصرف برخی از داروها

آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که بعد از مصرف یک دارو دچار خارش شدید شوید؟ این خارش بلافاصله بعد از مصرف دارو ایجاد نمی‌شود. به همین دلیل ممکن است حتی متوجه علت آن نشوید. از جمله داروهایی که باعث بروز چنین مشکل پوستی می‌شوند، می‌توان به مسکن‌های تجویزی در دسته مواد افیونی مانند استامینوفن، مورفین و فنتانیل اشاره کرد.

همچنین مصرف برخی از داروهای کاهش دهنده فشار خون هم به عنوان یکی دیگر از دلایل خارش پوست شناخته شده است. اگر به تازگی یکی از این داروها را مصرف کرده‌اید و به این عارضه دچار شدید، قبل از قطع دارو حتما به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک می‌تواند داروهای دیگری را جایگزین داروهای قبلی کند.

در چنین مواقعی اغلب پزشکان مصرف داروهایی مثل دیفن هیدرامین (بنادریل) یا هیدروکسیزین را برای درمان خارش پوست تجویز می‌کنند.

ابتلا به اختلالات عصبی

همانطور که می‌دانید اعصاب در بدن موظف به انتقال پیام‌ها از تمامی قسمت‌های بدن به سمت مغز هستند. در سطح پوست هم اعصاب زیادی وجود دارد که اگر دچار مشکل شوند، خارش و درد روی پوست را به دنبال دارند. ممکن است روی پوست هیچ چیزی را مشاهده نکنید، اما همچنان دچار خارش شدید شده باشید.

این اختلال اغلب بدون ایجاد بثورات پوستی خود را نشان می‌دهد. بیماری‌های زیادی هستند که اختلالات عصبی و در نتیجه خارش پوست را به دنبال دارند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به سکته قلبی، دیابت، نورالژی پس از تبخال و عارضه زونا اشاره کنیم. برای مثال نوروپاتی دیابتی یکی از عوارض بیماری قند خون است که آسیب عصبی را به دنبال دارد. در عین حال این بیماری می‌تواند باعث خارش شدید پوست هم شود.

اگر به اعصاب پوست آسیب وارد شود، باعث احساس خارش در پوست می‌شود. میزان خارش هم به محل و میزان آسیب عصبی بستگی دارد. در این مواقع باید با پزشک صحبت کنید. درمان خارش پوست ناشی از بیماری عصبی به علت آن بستگی دارد. پس نباید خودسرانه اقدام به درمان کنید.

ابتلا به بیماری کلیوی

یکی دیگر از دلایل خارش پوست می‌تواند بیماری‌های کلیه باشد. این دلیل به ویژه اگر در مراحل پیشرفته باشد، خارش شدید بدون بثورات را به دنبال دارد. هنوز علت خارش پوست در بیماران کلیوی به درستی مشخص نشده است. البته محققان معتقدند که عوامل زیادی در بروز این عارضه دخیل است.

اگر به بیماری کلیوی مبتلا هستید و پوست‌تان شروع به خارش کرد، باید با پزشک خود صحبت کنید. با انجام برخی از آزمایشات، عملکرد کلیه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. ممکن است به دیالیز نیاز باشد که با فیلتر کردن خون در محل کلیه‌ها صورت می‌گیرد. در چنین مواقعی متخصصان پوست با کمک چند دارو، خارش پوستی ناشی از بیماری کلیوی را کنترل می‌کنند.

ابتلا به عفونت پوستی

پوست یکی از بزرگترین عضو بدن است که در برابر عوامل میکروارگانیسم، بدن را محافظت می‌کند. اما گاهی هم همین پوست خودش گرفتار میکروب‌ها و عفونت می‌شود. عفونت پوست طیف گسترده‌ای دارد که در نتیجه نفوذ میکروب‌ها ایجاد می‌شوند. خارش پوست ناشی از عفونت پوستی می‌تواند درجات مختلفی از خفیف تا شدید داشته باشد.

عفونت خفیف با داروهای بدون نسخه و حتی درمان خانگی به راحتی قابل درمان است. اما اگر این عارضه شدت گرفته باشد، چاره‌ای جز مراجعه به پزشک ندارید. در چنین شرایطی تنها مراقبت‌های پزشکی است که به درمان عفونت پوست و کنترل خارش پوستی کمک می‌کند.

عفونت پوست انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

عفونت های باکتریایی پوست

این بیماری با برآمدگی و قرمز شروع می‌شود. اگر آن را به موقع کنترل نکنید به مرور زمان گسترش می‌یابد و بخش زیادی از پوست را دربرمی‌گیرد. برخی از عفونت‌های باکتریایی خفیف هستند و با کمک داروهای آنتی بیوتیک می‌توانید آن را درمان کنید.

عفونت‌های ویروسی پوست

از دیگر دلایل ابتلا به خارش پوست، عفونت ویروسی است که در اثر شیوع یک بیماری اتفاق می‌افتد. همچنین اگر در کنار برخی بیماران مثل مبتلایان به زونا (هرپس زوستر)، سرخک، آبله مرغان و … قرار بگیرید، این بیماری به شما نیز سرایت می‌کند. مهم‌ترین علامت این بیماری‌ها خارش شدید پوست و عفونت ویروسی است.

عفونت‌های قارچی پوست

این نوع از عفونت‌های پوستی توسط یک قارچ ایجاد می‌شوند و اغلب در نواحی مرطوب بدن مانند پاها یا زیر بغل خود را نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که برخی از عفونت‌های قارچی مسری نیستند و به راحتی درمان می‌شوند. از جمله دلایل خارش پوست که با عفونت قارچی ایجاد می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پای ورزشکار
• عفونت قارچی
• درماتوفیتوز
• قارچ ناخن
• برفک دهان
• راش پوشک

عفونت انگلی پوست

از دیگر دلایلی که خارش پوست را به دنبال دارد، عفونت‌های انگلی است. این بیماری از پوست به سمت جریان خون و سایر اندام‌ها حرکت می‌کند. اگرچه بیماری خطرناکی نیست اما خارش پوست ناشی از آن بسیار دردآور است. برخی از عواملی که باعث بروز عفونت انگلی می‌شوند شامل ساس، شپش، گال و لارو مهاجر پوستی است.

ابتلا به بیماری کبد

از دیگر دلایل خارش پوست، بیماری‌های کبدی است. برخی بیماری‌ها مثل هپاتیت و سیروز باعث خارش شدید پوست می‌شود. هنوز دلیل ارتباط بین این بیماری‌ها با خارش پوست مشخص نشده اما برخی از محققان معتقدند وقتی صفرا بیش از حد در بدن جمع شود، خارش پوستی را به دنبال دارد.

این بیماری‌ها اغلب باعث خارش در کف دست و پا می‌شوند. اگر بدن در معرض گرما قرار بگیرد، میزان خارش هم شدیدتر می‌شود. در طول شب میزان خارش شدیدتر است و گاهی هم از دایره توان بیمار خارج می‌شود. برای درمان خارش پوستی ناشی از بیماری کبد راه‌های درمان زیادی وجود دارد. اما قبل از هر چیز نوع بیماری باید مشخص شود. اغلب پزشکان داروی کلستیرامین (Questran) را برای درمان این بیماران تجویز ‌می‌کنند.

ابتلا به سرطان پوست

شاید از دیدن این تیتر کمی ترسیده باشید! اما وقتی همه دلایل و علت‌ها بررسی شد و پزشک نتواند دلیلی برای خارش پوست پیدا کند، به سراغ این بیماری می‌آید. سرطان‌های پوست همیشه با علامت مشخصی ظاهر نمی‌شوند. برخی از افراد ممکن است با خارش پوست و یا ایجاد ضایعه پوستی متوجه بیماری خود شوند. البته سرطان پوست علاوه بر خارش با علائم دیگری از جمله تغییر پوست و ایجاد زخم طولانی مدت خود را نشان می‌دهد. پس خیلی هم نگران نشوید!

ایجاد هرگونه خال یا تغییر غیر عادی روی پوست ممکن است نشانه‌ای از سرطان پوست باشد. در این صورت حتما باید به پزشک مراجعه کنید. در این شرایط پزشک با گرفتن نمونه کوچکی از پوست و انجام بیوپسی پوست به بررسی بیماری پوستی می‌پردازد. برای برطرف کردن خارش پوست و درمان سرطان پوست، همیشه نوع، محل بروز و مرحله ایجاد این بیماری اهمیت دارد. بنابراین هر زمان که دچار خارش شدید پوست، عارضه پوستی یا تغییر رنگ روی پوست شدید، به پزشک مراجعه کنید.

ابتلا به لنفوم هوچکین

اگر فردی به سرطان سلول‌های خونی یا لنفوم هوچکین مبتلا باشد، خارش پوستی را تجربه می‌کند. البته این مورد از دلایل خارش پوست با علائم دیگری هم همراه است که عبارتند از:

• تورم غدد لنفاوی، مانند غدد لنفاوی موجود در گردن، کشاله ران یا زیر بغل
• از دست دادن اشتها
• لرز
• تب
• تعریق شبانه
• کاهش وزن بی‌دلیل

پزشکان برای درمان لنفوم هوچکین از روش‌های متفاوتی مثل شیمی درمانی، پرتو درمانی و یا پیوند مغز استخوان و سلول‌های بنیادی استفاده می‌کنند.

بررسی عوامل ایجاد خارش پوست

دلایل خارش پوست در بسیاری از مواقع ساده است و نباید نگران شوید. درمان آن هم می‌تواند بی‌ضرر و ساده باشد. اگر خارش ادامه‌دار و آزاردهنده باشد، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. برخی از دلایل شایع و ساده را در ابتدای مطلب بیان کردیم. خشکی پوست یکی از این موارد است که با یک کرم مرطوب‌کننده به راحتی برطرف می‌شود. اگر پیدا کردن دلیل ابتلا به خارش پوست برایتان دشوار باشد، با مراجعه به پزشک می‌توانید علت را جویا شوید. در این مواقع انجام برخی آزمایشات خون برای مشکلات کبد، کلیه، تیروئید یا سلول‌های خونی هم لازم است. اما هیچ چیز ترسناکی در این عارضه وجود ندارد و نباید نگران باشید.